ADR Mediationgesprek: 35 jaar kennis en ervaring & nieuw elan. Corine de Jong en Loes van Kooten praten over het vak.
In de serie interviews met trainers van het ADR Instituut deze keer een dubbelinterview. Aan het woord komen de zeer ervaren trainer Corine de Jong en Loes van Kooten, die in 2019 het trainersvak is ingestapt.
We bevroegen ze over de ontwikkeling van het vak mediation, het trainerschap en de ontwikkeling die deelnemers aan hun trainingen doormaken.
ADR Mediationgesprek: 35 jaar kennis en ervaring & nieuw elan. Corine de Jong en Loes van Kooten praten over het vak.
Beiden advocaat, mediator en trainer bij het ADR Instituut
Corine de Jong is sinds 1984 advocaat en werd in 1985 trainer, onder meer bij de beroepsopleiding voor advocaten. Nadat zij was opgeleid tot mediator ging zij in 1995 ook trainingen Harvard Onderhandelen en mediation geven. Inmiddels is zij al vele jaren als trainer aan het ADR Instituut verbonden. Daarnaast is Corine advocaat en mediator, gespecialiseerd in arbeidsmediations.
Loes van Kooten is sinds 2002 advocaat en volgde in 2015 de beroepsopleiding tot legal mediator. Zij is MfN-mediator, gespecialiseerd in zakelijke conflicten. Sinds 2019 traint zij de cursisten van de beroepsopleiding en geeft zij (incompany) trainingen conflictvaardigheden en Harvard Onderhandelen.
Hoe zien jullie de ontwikkeling van het vak mediation?
Corine: “Toen ik mediator werd wist nog niemand wat het was. Sommige mensen dachten zelfs dat het met meditatie te maken had. Het duurde ook wel even om met mediation voet aan de grond te krijgen. Het ging in een soort golfbeweging. In eerste instantie waren het de zakelijke, commerciële advocaten die het gat in de markt zagen. Omdat de ontwikkelingen hen niet snel genoeg gingen haakten ze na een aantal jaar weer af. Mediation heeft toen even een tijdje een wat softer imago gehad. Op dit moment zien we dat de zakelijke wereld het weer oppikt.”
Loes: “Ik heb het in de jaren dat ik met mediation bezig ben inderdaad zakelijker zien worden. In de beroepsopleiding zitten nu meer mensen uit de zakelijke sector en de commerciële advocatuur dan vijf jaar geleden. Het is echt een volwaardig beroep geworden. Dat de Rechtspraak mediation heeft opgepikt en het faciliteert heeft daar enorm bij geholpen.”
Hoe bieden jullie deelnemers aan jullie trainingen de beste leerervaring?
Corine: “Voor ons als trainers is het de uitdaging om ervoor te zorgen dat ze zich veilig voelen en dat deelnemers die tegen de dag opzien het ook leuk gaan vinden. Daarvoor proberen we zoveel mogelijk aan te sluiten bij de belevingswereld van de groep. Zeker bij trainingen die we incompany geven kan die per groep heel erg verschillen. De cultuur bij Defensie is bijvoorbeeld heel anders dan de cultuur in een bedrijf of bij het Ministerie van Financiën.”
Loes: “Bij de beroepsopleiding zien we dat mensen echt een bewuste keuze hebben gemaakt voor de opleiding. Ze komen heel gretig binnen en willen vaak direct aan de slag. Bij incompany trainingen is er soms wat meer terughoudendheid. Dat kom vaak ook omdat ze met collega’s onder elkaar in een groep zitten, soms met een leidinggevende erbij. Mensen die er tegen opzien om te oefenen, bieden we dan de ruimte om één op één te oefenen, of het oefenen nog even uit te stellen.”
“Waar komen ze voor, welke leerwensen hebben ze?”
“Daarnaast proberen we altijd heel erg goed naar de deelnemers te luisteren”, vult Corine aan. Waar komen ze voor, welke leerwensen hebben ze? Van tevoren hebben we ze dat ook al gevraagd. Daar sluiten we tijdens de training zoveel mogelijk op aan. Verder bieden we dezelfde stof op verschillende manieren aan, zodat deelnemers met verschillende leerstijlen allemaal bediend worden. Op die manier bieden we zo veel mogelijk maatwerk en de beste leerervaring.”
Waar lopen de deelnemers aan jullie trainingen zoal tegenaan?
Corine: “Tijdens iedere opleiding leer je nieuwe dingen, maar moet je ook iets afleren. Deelnemers aan de beroepsopleiding zijn vaak al ver in hun professionele ontwikkeling en hebben dus veel vaardigheden in huis. Dat is prachtig, want daar kunnen we op voortbouwen. Maar soms moeten ze ook echt iets afleren, omdat je als mediator veel zaken anders aanpakt. Zo moeten veel deelnemers afleren om de rol van deskundige op zich te nemen en de ander advies te geven. Als mediator doe je dat namelijk niet. Cursisten moeten dan op hun handen leren zitten.”
Loes: “Het afleren is voor veel deelnemers aan de beroepsopleiding inderdaad het moeilijkste. Ik weet dat zelf ook nog. Je moet als mediator onpartijdig blijven en je onthouden van advies. Het is jouw rol om het proces te begeleiden en de oplossing te faciliteren. Inmiddels vind ik dat het meest heerlijke, dat je als mediator het probleem bij de partijen kunt laten.” Corine vult aan: “Wij zeggen altijd ‘Wie het probleem heeft, mag het houden’. Dat klinkt wat onaardig, maar zo is het niet bedoeld. Het komt uit de wereld van de therapie en het geeft aan dat alleen jij als probleemeigenaar het probleem echt kunt oplossen. Dat zinnetje helpt mij nog steeds enorm in mijn beroepshouding als mediator.”
Welke eigenschappen moeten deelnemers aan jullie trainingen hebben?
Loes: “Ik vind dat je in ieder geval begrijpend moet kunnen luisteren. Of er voor open moet staan om dat te leren. Dat betekent dat je niet alleen letterlijk moet nemen wat iemand zegt, maar ook moet kunnen doordenken en jezelf de vraag moet kunnen stellen ‘Wat zit hier achter?’. En als je het antwoord daarop niet helemaal zeker weet moet je daarnaar durven te vragen.”
Corine: “Ik vind attitude heel belangrijk. Als deelnemer moet je zelfreflectie hebben, want dat heb je in de praktijk ook nodig. Als je moeilijke gesprekken voert, in conflict bent of een mediation begeleidt, moet je in verbinding zijn met degene met wie je aan het werk bent en respectvol kijken naar wat nodig is.”
“Als je tijdens een mediation alleen je vaardigheden toepast, maar je houding klopt niet en er is geen verbinding, voelen deelnemers dat”, vervolgt Loes. “Daar zullen zij dan op reageren, bijvoorbeeld door kribbig of kortaf te worden. Dan moet je voldoende zelfreflectie hebben, om jezelf te kunnen corrigeren en het gesprek weer vlot te trekken.”
Jullie zijn allebei ook nog advocaat en hebben een eigen mediationpraktijk. Willen jullie in de toekomst trainingen blijven geven?
Loes: “Ja, zeker. Ik vind het zo bijzonder om te zien hoe cursisten zich openstellen, hoe zij ervaringen delen en welke ontwikkeling zij doormaken. Ze hebben ook privé vaak veel aan de vaardigheden die ze hebben geleerd. Ik zie dat ook bij mezelf, de opleiding heeft mijn leven echt verrijkt. Het is mooi om te zien dat anderen eenzelfde ontwikkeling doormaken.”
Corine: “Ja, dat deel ik volledig. Ik zou daar nog aan willen toevoegen dat ik ook denk dat ik een betere mediator ben geworden doordat ik al die jaren training heb gegeven. Als je traint kijk je toch meteen soort helikopterview naar je vak. Je leert ook van de vragen die cursisten stellen, en van hoe zij dingen doen. As you teach you learn. Dat ervaar ik echt zo.”
> Lees meer over de Beroepsopleiding (Legal) Mediator.
> Corine de Jong verzorgt voor het ADR Instituut de specialisatietraining Arbeidsmediation.
