Conflict? Waarom de weg kiezen die je nooit brengt wat je echt wil?
Het is een vraag die me sinds de oprichting van mijn bedrijf in 1995 blijft bezighouden: waarom kiezen mensen in een conflict vaak een weg waarvan ze wéten dat die niet leidt tot wat ze werkelijk willen?
Bij een latent conflict is de eerste reflex vaak het zoeken van argumenten om een ingenomen positie te versterken. Soms wordt direct een jurist ingeschakeld voor een juridische inschatting. Hoewel een goede voorbereiding essentieel is, schuilt het risico in de manier waarop die voorbereiding wordt ingezet. Wie de aanval kiest, kan rekenen op verdediging – en voor je het weet, is escalatie een feit.
Met de oplopende kosten in tijd, energie en geld, neemt de bereidheid om samen tot een oplossing te komen vaak af. En toch, is dat nu echt wat je wil?
Waarom onderhandelingen vastlopen
Bij het zoeken naar oplossingen ligt het voor de hand om eerst te er samen via onderhandelingen uit te komen. Advocaten zullen daar, mede vanwege de geldende gedragsregels, veelal eerst voor kiezen Maar hoe meer partijen zich ingraven in hun standpunten, hoe moeilijker dat wordt. Soms strandt het dan al bij een eerste poging of zelfs voor een eerste gesprek.
Er zijn diverse redenen waarom onderhandelingen vastlopen. Een ervan is het innemen van een extreme positie. Als een klein bedrijf een brief ontvangt waarin voor een (mogelijk) geringe wanprestatie een miljoen wordt geclaimd, terwijl het nog maar de vraag is of er sprake is van aansprakelijkheid, is de stap om in gesprek te gaan vaak al gepasseerd.
Komt men er niet uit dan lijkt de weg naar de rechter logisch: laat een onafhankelijk derde dan maar vaststellen wie gelijk heeft. Maar stel jezelf de vraag: brengt gelijk krijgen me echt wat ik wil? In de praktijk blijkt het antwoord vaak nee. Een rechter oordeelt over juridische vragen, maar dat betekent niet automatisch dat het conflict opgelost is.
Daarbij komen ook de kosten, tijd en stress kijken. Waarom kiezen mensen dan toch vaak voor deze route? Mijn ervaring leert dat dit vaak komt door een gebrek aan kennis van alternatieven of een gebrek aan vertrouwen in die alternatieven.
Een andere aanpak: van standpunten naar belangen
De eerste kans ligt in het anders insteken van de onderhandeling. Niet positioneel, maar gericht op belangen. In plaats van argumenten heen en weer te schuiven, is het zaak door te vragen: wat wil de ander écht, en wat wil jij écht? Deze techniek, bekend als ‘schillen’, helpt je van standpunten naar de kern van belangen te komen.
De uitdaging is dan om oplossingen te vinden die zoveel mogelijk ieders belang dienen. Lukt dat niet zelfstandig, ook niet met hulp van advocaten, schakel dan een mediator in. Een goed opgeleide mediator kan vastgelopen onderhandelingen nieuw leven inblazen en kansen blootleggen die eerder niet zichtbaar waren.
Mediation: de gemiste kans?
Helaas hoor ik nog te vaak dat mediation een verstandige route wordt genoemd, maar dat men denkt: in dit conflict werkt het niet. Mijn advies: vraag een ervaren mediator om een conflictdiagnose. Door samen verdiepende vragen te stellen, krijg je een helder beeld van je opties.
Waarom dat belangrijk is? Omdat het zonde is om energie, tijd en geld te investeren in een weg waarvan je weet dat die je uiteindelijk niet brengt wat je écht wil. Er is bijna altijd een alternatief. Durf dat te verkennen.
Meer weten over conflictbemiddeling, mediation en/of onderhandelen?
- Bekijk onze Beroepsopleiding (Legal) Mediator
- Maak kennis bij een workshop of informatieavond
Auteur van deze blog: Maarten Bakker
