“Binnen de insolventiepraktijk is er een cultuuromslag nodig”.
“Ik ben van mening dat er binnen de insolventiepraktijk een cultuuromslag nodig is; we moeten mediation gaan zien als een logische eerste stap in de richting van een oplossing. Veel advocaten en curatoren schieten nog te vaak in de aloude advocatenreflex.”
André Jansen, advocaat & legal mediator bij HJ Advocaten & Mediators
André Jansen is sinds 2002 advocaat en gespecialiseerd in het ondernemingsrecht en insolventierecht. In 2021 rondde hij de beroepsopleiding tot legal mediator van het ADR Instituut af. Waarom ging hij deze opleiding doen? En welke kansen ziet hij voor mediation binnen de insolventiepraktijk?
Duurzamere oplossingen
Na ruim 8 jaar bij een middelgroot advocatenkantoor te hebben gewerkt, startte André in 2010 zijn eigen kantoor in Amsterdam, samen met een compagnon. Daar kreeg hij langs verschillende wegen te maken met mediation. “Binnen mijn ondernemingsrechtspraktijk houd ik mij veel bezig met aandeelhoudersgeschillen,” vertelt André. “Vaak zijn dat ingewikkelde geschillen, met meerdere partijen. In een aantal van die geschillen was er ook sprake van familieverhoudingen, waardoor de familiegeschiedenis een rol was gaan spelen in de zakelijke verhoudingen. Toen we in die zaken een mediationtraject uitprobeerden, zag ik hoe mediators te werk gaan. Ik vond het inspirerend om te zien hoe zij partijen weer met elkaar in gesprek wisten te krijgen. Bovendien kwamen er duurzamere oplossingen tot stand dan wanneer de rechter een knoop zou hebben doorgehakt.”
“Daarnaast startte Loes van Kooten, mijn compagnon, in 2015 met de beroepsopleiding tot legal mediator,” vervolgt André. “Haar enthousiasme werkte aanstekelijk. Wij vonden altijd al dat onze cliënten beter geholpen waren met een oplossing dan met een langslepende procedure. Gerechtelijke procedures duren tegenwoordig zó lang. Dat kost partijen niet alleen veel tijd en geld, maar ook ontzettend veel energie. Maar als je met mediation snel tot een goede oplossing kunt komen, kunnen beide partijen weer door met ondernemen. Dat geeft ze energie.”
Verbinding is de sleutel
Dat André zijn mediationopleiding bij het ADR ging volgen lag voor de hand. André: “Ook Loes heeft er haar opleiding gevolgd en was inmiddels als trainer aan het ADR verbonden. Ik had dus van dichtbij gezien hoe intensief en gedegen de opleiding is. Ik vond de opleiding heel inspirerend. De trainers brachten niet alleen de theorie goed en gestructureerd over, maar kwamen ook met goede praktijkvoorbeelden. Daarnaast zorgden zij voor een veilige omgeving om in te oefenen.”
Op de vraag wat het belangrijkste is dat hij heeft geleerd, antwoordt André: “Dat is dat de sleutel van de oplossing van ieder conflict ligt in de verbinding tussen partijen. Pas als mensen weer met elkaar in verbinding zijn, kunnen ze constructief met elkaar praten. Daarnaast heb ik geleerd om emoties van partijen niet uit de weg te gaan. Ook in een zakelijk conflict. Want ook onder een zakelijk conflict zitten vaak veel aannames en emoties. Die moeten worden opgeruimd voordat je over een oplossing kunt praten.”
“Binnen de insolventiepraktijk is er een cultuuromslag nodig”.
Welke kansen zie je?
Welke kansen ziet André voor mediation in zijn eigen praktijk? ”Ik denk dat aandeelhoudersgeschillen bij uitstek geschikt zijn voor mediation. In een procedure zijn de mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de uitkomst immers vrij beperkt. Binnen mediation zijn die mogelijkheden veel groter, waardoor de oplossingen vaak duurzamer zijn.”
“Daarnaast wordt er op dit moment veel gesproken over mediation in het insolventierecht,” vervolgt André. “En daar zie ik, zeker in deze economische tijd, enorme kansen. Voor bedrijven in financiële moeilijkheden is het van belang snelle oplossingen te vinden voor hun problemen. Ik denk dat mediation tijdens een WHOA-traject bijvoorbeeld kan helpen om sneller een akkoord tot stand te brengen, zeker als de mediator ook thuis is in de materie.”
Zijn er ook beren?
Ondanks dit enthousiasme ziet André ook nog wel beren op de weg. “Ik merk dat het op dit moment nog veel gaat over procedures en processen. Terwijl ik van mening ben dat er binnen de insolventiepraktijk een cultuuromslag nodig is; we moeten mediation gaan zien als een logische eerste stap in de richting van een oplossing. Veel advocaten en curatoren schieten nog te vaak in de aloude advocatenreflex, waarbij zij vanuit strategisch oogpunt de wederpartij eerst maximaal onder druk zetten om vervolgens te gaan praten over een oplossing. Maar druk zetten brengt partijen niet dichter bij een oplossing. Sterker nog, het leidt alleen maar tot escalatie. Het zou dus beter zijn om in een eerder stadium en met open vizier om tafel te gaan. Is dat een teken van zwakte? Of zorgt dat voor een slechtere onderhandelingspositie? En slechtere resultaten? Welnee, uit onderzoek blijkt dat bedrijven die hun conflicten zelf oplossen zakelijk succesvoller zijn dan bedrijven die overal over procederen. In Amerika, waar procederen lang de norm was, is niet voor niets een ontwikkeling gaande waarin mediation een vast onderdeel uitmaakt van de corporate governance.”
Meer informatie: Beroepsopleiding (Legal) Mediator
Interview: Alexandra Vuijk
Fotografie: Petri Bakker
